Umâre b.
Rueybe’den nakledildiğine göre, O, Bişr b. Mervân’ı minberde ellerini
kaldırdığını görünce:
“Allah bu
elleri kahretsin! Ben, Resulullah’ı sallallahu aleyhi ve sellem (hutbe
verdiğinde dua ederken) gördüm. Elini şu kadardan fazla kaldırmazdı.” dedi ve şehâdet
parmağına işaret etti. (Müslim, Cumu’a, 14/53)
Bişr b.
Mervân, Abdulmelik b. Mervân’ın kardeşi olup Kûfe vâlisiydi.
Hadis, imamın cuma
hutbesinde dua ederken ellerini kaldırmaması, sadece şehâdet parmağı ile işaret
etmesi gerektiğine delildir. Ashâb-ı kiramın bid'at hususunda ne kadar dikkatli
ve hassas davrandıklarını da göstermektedir.
Merhum Elbânî,
cuma namazında işlenen bid'atler muvacehesinde “hatibin dua sırasında ellerini
kaldırması, cemaatin de imamın duasına eşlik ederek ellerini kaldırmaları”nı zikretmiş,
İbn ‘Âbidîn’in (el-Hâşiye, 1/768)
sahih olan görüşe göre cemaatin böyle bir uygulamada bulundukları takdirde
günah işlemiş olacaklarını belirttiğini söylemiştir. (Muhammed Nasîruddîn
el-Elbânî, Cuma Namazı Hükümleri ve Bid'atleri,
trc. Ahmed İhsan Dündar, Ey İnsanlar Yayınları, İstanbul-2010, s.102.)
Mezkûr kitabın
yayıncısı bu konuya şöyle bir not düşmüştür:
“Daha önce
olmadığı hâlde hutbede dua kısmı da Türkçe yapılmaya başlanınca ülkemizde de
cemaatin hatibin duasına el kaldırması bid'ati yaygınlık kazanmıştır. İmamın hutbede
dua için ellerini kaldırması ise eskiden beri süregelen bir bid'attir. Hâlbuki
Şeyh’in de aktardığı gibi Hanefî mezhebinin kaynaklarında bile bunun caiz
olmadığı zikredilmektedir. Maalesef cami imamlarında ve Diyanet İşleri
Teşkilatı’nda dine karşı kayıtsızlık ve ilgisizlik öylesine yayılmıştır ki,
mukallidi ve mutaassıbane bağlı oldukları mezheplerine bile aldırmaz
olmuşlardır.” (Age, aynı yer.)
Yayıncının şikâyetlerine
tamamen iştirak ediyoruz. Hatta imamların ekserisi, duada ellerini kaldırmaları
şurada kalsın, duasına sesli bir “âmin”le başlamakta -ki biz bunu dualarımızın
sonunda deriz-, âdeta cemaate “ben duaya başlıyorum, haydi siz de ellerinizi açıp
dualarıma sesli ‘âmin’ diyerek katılınız” mesajı vermektedir. Üstelik bu davet sadece cuma hutbesinde değil, söz gelişi yemek duası gibi toplu edilen duaların
çoğunda da yapılmaktadır.
